دستورالعمل کابل کشی فیبرنوری

دستورالعمل جامع کابل کشی فیبر نوری:

اصول و نکات فنی برای اجرای زیرساخت‌های نوری پایدار

**فیبر نوری**، ستون فقرات زیرساخت‌های ارتباطی مدرن است. اجرای صحیح و اصولی کابل‌کشی فیبر نوری، ضامن حداقل افت سیگنال، طول عمر بالای کابل و عملکرد بهینه شبکه است. کوچکترین خطا در مراحل نصب می‌تواند منجر به خرابی‌های پرهزینه و کاهش پهنای باند شود. در این مقاله، دستورالعمل‌های گام به گام و نکات فنی ضروری برای اجرای موفق پروژه‌های کابل‌کشی فیبر نوری را مرور خواهیم کرد.

1- فاز برنامه‌ریزی و طراحی (Planning & Design)

اولین و مهم‌ترین گام، طراحی دقیق مسیر و انتخاب تجهیزات مناسب است. نادیده گرفتن این مرحله، ریسک پروژه را به شدت افزایش می‌دهد.

•  الف. بررسی مسیر (Site Survey)

*   **کابل‌کشی داخلی (ISP):** شامل شناسایی مسیرهای موجود (داکت‌ها، سینی‌های کابل) و بررسی **میزان فضای خالی** و توانایی تحمل وزن کابل‌های جدید. همچنین، محاسبه **شعاع خمیدگی مجاز** در گوشه‌ها و زوایا حیاتی است.

*   **کابل‌کشی خارجی (OSP):** شامل بررسی نوع خاک و تأسیسات زیرزمینی برای کابل‌کشی دفنی، انتخاب مسیرهای با **حداقل تداخل (الکترومغناطیسی و فیزیکی)** و بررسی شرایط محیطی برای انتخاب نوع روکش کابل (مانند روکش **ضد UV** یا **زره‌دار**).

•  ب. انتخاب کابل و تجهیزات

انتخاب نوع کابل باید بر اساس محیط نصب و کاربرد آن صورت گیرد. برای **محیط‌های دفنی و خشن**، استفاده از کابل‌های **زره‌دار (Armored)** برای مقاومت در برابر جوندگان و تنش‌های مکانیکی ضروری است. در مقابل، برای کابل‌کشی **هوایی**، کابل‌های **خودنگهدار (Self-Supporting)** که دارای عضو مقاوم (مسنجر) هستند، ارجحیت دارند.

2- فاز آماده‌سازی مسیر و نصب تجهیزات پسیو

قبل از کشیدن کابل، مسیر باید برای به حداقل رساندن تنش و محافظت از تارهای حساس فیبر نوری آماده شود.

•  الف. اصول کانال‌کشی و داکت‌گذاری

1.  **تمیزکاری و بازرسی:** مسیر کانال‌ها باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه شیء تیز یا برنده باشد.

2.  **نصب لوله‌های محافظ (Conduits):** در محیط‌های دفنی، استفاده از لوله‌های دوجداره پلی‌اتیلن (HDPE) الزامی است.

3.  **حداقل شعاع خمیدگی (MBR):** این پارامتر نباید تحت هیچ شرایطی نادیده گرفته شود:

*   **در حالت کشش (Pulling):** معمولاً **۲۰ برابر قطر خارجی کابل**.

*   **در حالت استقرار (Resting):** معمولاً **۱۰ برابر قطر خارجی کابل**.

*   عدم رعایت MBR منجر به افت ماکرو (Micro Bending Loss) می‌شود.

•  ب. نصب تجهیزات محافظتی

تجهیزات انتهایی مانند **ODF و پچ پنل** باید در محل‌های خشک، تمیز و با دسترسی آسان نصب شوند. در کابل‌کشی هوایی، بست‌ها باید **بدون ایجاد فشار نقطه‌ای** بر روی کابل نصب گردند.

 3- فاز کابل‌کشی و کشش (Cable Pulling)

کشش کابل فیبر نوری بسیار حساس است و باید با کنترل دقیق نیروی کشش انجام شود.

•  الف. کنترل نیروی کشش (Tensile Strength)

*   **محدودیت نیرو:** نیروی کشش نباید از **حد مجاز (معمولاً ۲۷۰۰ نیوتن)** تجاوز کند.

*   **ابزار دقیق:** استفاده از **سرکابل‌کش (Pulling Grips)** مناسب که به عضو مقاوم داخلی کابل متصل شود، الزامی است.

*   **روان‌کننده‌ها:** استفاده از روان‌کننده‌های مخصوص (بر پایه آب) به کاهش اصطکاک در مسیرهای پرپیچ‌وخم کمک شایانی می‌کند.

• ب. اصول کابل‌کشی در مسیرهای بلند

برای مسیرهای طولانی، بهتر است کابل‌کشی از **نقطه میانی** مسیر در دو جهت انجام شود. در محل ورود به داکت‌ها یا تغییر مسیر، باید از **غلتک‌های مخصوص (Rollers)** با شعاع بزرگ استفاده شود تا از آسیب دیدن روکش کابل جلوگیری شود.

 4- فاز اتصال و سربندی (Termination & Splicing)

کیفیت لینک نوری مستقیماً به دقت در این مرحله وابسته است.

•  الف. فیوژن (جوش دادن) تارها

**فیوژن** به دلیل ایجاد کمترین افت ممکن (معمولاً **۰.۰۱ تا ۰.۰۵ دسی‌بل**) بهترین روش اتصال است. نکات حیاتی شامل استفاده از **کلیور با کیفیت** برای برش دقیق و تمیز کردن تارها با الکل ایزوپروپیل (IPA) پیش از جوش است. پس از جوش، استفاده از **اسلیو حرارتی** برای حفاظت از محل اتصال ضروری است.

•  ب. مدیریت کابل در جعبه‌ها

کابل‌های اضافی باید به صورت حلقه‌ای و مرتب (بدون تجاوز از شعاع خمیدگی مجاز) درون محفظه فیوژن یا ODF قرار گیرند. **برچسب‌گذاری دقیق** هر تار نوری بر اساس رنگ و شماره، کلید مدیریت شبکه در آینده است.

5- فاز تست، تحویل و مستندسازی

بدون تست‌های جامع، پروژه نهایی نشده است.

•  الف. تست عملکرد لینک نوری

1.  **تست افت (Attenuation Test):** با استفاده از **Power Meter و Light Source**، افت کلی لینک در طول موج‌های کاری (۱۳۱۰ و ۱۵۵۰ نانومتر) اندازه‌گیری می‌شود تا از محدوده استاندارد اطمینان حاصل شود.

2.  **تست OTDR:** این تست دقیق‌ترین روش برای تعیین محل دقیق افت‌ها، میزان بازتاب و کیفیت فیوژن‌ها است. **تست OTDR باید از هر دو انتها (Bidirectional)** انجام شود.

•  ب. مستندسازی و نگهداری

پروژه تنها با ارائه مستندات کامل پایان می‌یابد. این مستندات شامل **نقشه As-Built** (نقشه اجرایی نهایی)، **گزارش‌های کامل تست OTDR** و ارائه دستورالعمل‌های نگهداری دوره‌ای به تیم بهره‌بردار است.